احکام اذان و اقامه

منظور از احکام اذان و اقامه همان اذان و اقامه در نماز است که چطور خوانده شود وچگونه خواندن صحیح و چگونه غلط است، چه در نماز فرادا و چه در جماعت.

اذان و اقامه

مسأله 916
برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان واقامه بگویند ، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان ، مستحب است سه مرتبه بگویند الصلاة و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید .
مسأله 917
مستحب است در روز اولی که بچه بدنیا میآید یا پیش از آن که بند نافش بیفتد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویند .
مسأله 918
اذان هیجده جمله است : الله اکبر چهار مرتبه اشهد ان لا اله الا الله اشهد ان محمدا رسول الله ، حی علی الصلاة ، حی علی الفلاح ، حی علی خیر العمل ، الله اکبر ، لا اله الا الله هر یک دو مرتبه ، واقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبر از اول اذان و یکمرتبه لا اله الا الله از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن حی علی خیر العمل باید دو مرتبه قد قامت الصلاة اضافه نمود .
مسأله 919
اشهد ان علیا ولی الله جزء اذان و اقامه نیست ولی خوبست بعد از اشهد ان محمدا رسول الله ، به قصد قربت گفته شود . ترجمه اذان و اقامه الله اکبر یعنی خدای تعالی بزرگتر از آنست که او را وصف کنند . اشهد ان لا اله الا الله یعنی شهادت میدهم که غیر خدائی که یکتا وبیهمتا است خدای دیگری سزاوار پرستش نیست اشهد ان محمدا رسول الله یعنی شهادت میدهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه وآله وسلم پیغمبر و فرستاده خدا است . اشهد ان علیا امیر المؤمنین و ولی الله یعنی شهادت میدهم که حضرت علی علیه الصلاة والسلام امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است . حی علی الصلاة یعنی بشتاب برای نماز حی علی الفلاح یعنی بشتاب برای رستگاری . حی علی خیر العمل یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است . قد قامت الصلاه یعنی به تحقیق نماز بر پا شد . لا اله الا الله یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بیهمتا است .
مسأله 920
بین جمله‌های اذان و اقامه باید خیلی فاصله نشود و اگر بین آنها بیشتر از معمول فاصله بیندازد ، باید دوباره آنرا از سر بگیرد .
مسأله 921
اگر در اذان واقامه صدا را در گلو بیندازد چنانچه غنا شود ، یعنی بطور آوازه‌خوانی که در مجالس لهو و بازیگری معمول است اذان و اقامه را بگوید ، حرام است و اگر غنا نشود مکروه میباشد .
مسأله 922
در پنج نماز اذان ساقط میشود : اول نماز عصر روز جمعه . دوم نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم نماز عشاء شب عید قربان ، برای کسی که در مشعر الحرام باشد . چهارم نماز عصر و عشاء زن مستحاضه ، پنجم نماز عصر و عشاء کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند و در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط میشود که با نماز قبلی فاصله نشود یا فاصله کمی بین آنها باشد ، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد .
مسأله 923
اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند ، کسی که با آن جماعت نماز میخواند ، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید .
مسأله 924
اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیت متفرق نشده ، نمیتواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی که برای جماعت اذان واقامه گفته شده باشد .
مسأله 925
در جائی که عده‌ای مشغول نماز جماعتند ، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است ، اگر انسان بخواند فرادی یا با جماعت دیگری که برپا میشود نماز بخواند ، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط میشود : اول آن که برای آن نماز ، اذان و اقامه گفته باشند . دوم آن که نماز جماعت باطل نباشد . سوم آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد ، پس اگر نماز جماعت ، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند ، مستحب است اذان و اقامه بگوید .
مسأله 926
اگر در شرط دوم از شرطهائی که در مسأله پیش گفته شده شک کند ، یعنی شک کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه ، اذان واقامه از او ساقط است ولی اگر در یکی از دو شرط دیگر شک کند مستحب است اذان و اقامه بگوید .
مسأله 927
کسی که اذان و اقامه دیگری را میشنود مستحب است هر قسمتی را که میشنود بگوید ولی از ( حی علی الصلاه ) تا ( حی علی خیر العمل ) را به امید ثواب بگوید .
مسأله 928
کسی که اذان و اقامه دیگری را شنیده ، چه با او گفته باشد یا نه ، در صورتی که بین آن اذان و اقامه و نمازی که میخواهد بخواند زیاد فاصله نشده باشد ، میتواند برای نماز خود اذان واقامه نگوید .
مسأله 929
اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود ، اذان از او ساقط نمیشود . بلکه اگر قصد لذت هم نداشته باشد ، ساقط شدن اذان اشکال دارد .
مسأله 930
اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید ، ولی در جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگوید کافی است .
مسأله 931
اقامه باید بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگویند صحیح نیست .
مسأله 932
اگر کلمات اذان واقامه را بدون ترتیب بگوید ، مثلا حی علی الفلاح را پیش از حی علی الصلاه بگوید باید از جائی که ترتیب بهم خورده ، دوباره بگوید .
مسأله 933
باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود ، مستحب است دوباره برای آن نماز ، اذان واقامه بگوید .
مسأله 934
اذان و اقامه باید به عربی صحیح گفته شود ، پس اگر به عربی غلط بگوید ، یا بجای حرفی حرف دیگر بگوید ، یا مثلا ترجمه آنها را به فارسی بگوید صحیح نیست .
مسأله 935
اذان واقامه باید بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اگر عمدا یا از روی فراموشی پیش از وقت بگوید باطل است .
مسأله 936
اگر پیش از گفتن اقامه شک کند که اذان گفته یا نه باید اذان را بگوید ، ولی اگر مشغول اقامه شود و شک کند که اذان گفته یا نه ، گفتن اذان لازم نیست .
مسأله 937
اگر در بین اذان یا اقامه پیش از آن که قسمتی را بگوید شک کند که قسمت پیش از آن را گفته یا نه ، باید قسمتی را که در گفتن آن شک کرده بگوید ، ولی اگر در حال گفتن قسمتی از اذان یا اقامه شک کند که آنچه پیش از آن است گفته یا نه ، گفتن آن لازم نیست .
مسأله 938
مستحب است انسان در موقع گفتن اذان ، رو به قبله بایستد و با وضو یا غسل باشد و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نماید و بکشد و بین جمله‌های اذان کمی فاصله دهد وبین آنها حرف نزند .
مسأله 939
مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آنرا از اذان آهسته‌تر بگوید و جمله‌های آنرا به هم نچسباند ، ولی به اندازه‌ای که بین جمله‌های اذان فاصله میدهد ، بین جمله‌های اقامه فاصله ندهد .
مسأله 940
مستحب است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد ، یا قدری بنشیند یا سجده کند ، یا ذکر بگوید یا دعا بخواند ، یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح مستحب نیست ، ولی نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب را به امید ثواب بیاورد .
مسأله 941
مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معین میکنند ، عادل و وقت شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جای بلند بگوید.